Pallas' eekhoorn
De Pallas’ eekhoorn (Callosciurus erythraeus) komt van oorsprong uit Azië en is daarmee in Nederland een exoot. De Pallas’ eekhoorn is net zo groot tot iets groter dan de rode eekhoorn. De vacht is olijfgroen tot bruin en de buik is vaak oranjerood, al bestaan er ook ondersoorten met een gele buik.
De Pallas’ eekhoorn is net zo groot tot iets groter dan de rode eekhoorn. De vacht is olijfgroen tot bruin en de buik is vaak oranjerood of geel-wit, maar is meestal niet goed te zien. De staart valt wel erg op en neemt met 16-20 centimeter bijna de helft van het hele lichaam van het dier in beslag. De kleur van de staart loopt van de olijfgroene tot bruine kleur over naar een opvallende grijze kleur aan de achterste helft van de staart.
Afmetingen
lengte kop-romp: 20-26 cm
lengte staart: 16-20 cm
gewicht: 280 tot 420 g, wat vergelijkbaar is met de rode eekhoorn.
Leefgebied en verspreiding
In Nederland is de Pallas’ eekhoorn in het verleden in het wild terecht gekomen doordat enkele eekhoorns bij een dierenhandelaar zijn ontsnapt. De nakomelingen van deze dieren hebben zich vervolgens in de bossen en de bebouwde kom van Weert gevestigd. Toen duidelijk was dat de soort zich had gevestigd en de aantallen aan het groeien waren, is een project opgezet om de populatie te verwijderen. Uiteindelijk zijn 249 exemplaren gevangen. Het laatste dier werd in 2015 gevangen. Recent wordt de soort (elders in Nederland) soms nog gemeld, maar dat is altijd één exemplaar. Van een populatie is in Nederland geen sprake meer.
In Azië leeft de Pallas' eekhoorn zowel in tropische bossen als in subalpine loof- en naaldbossen boven de 3.000 m. Waarschijnlijk zijn alle naald-, loof- en gemengde bossen in Nederland min of meer geschikt voor de soort. Bij Weert kwam de soort voor in minimaal twee bostypen. Een bos met inlandse eik, Amerikaanse eik, zwarte els, gewone es, ruwe berk, fijnspar, douglasspar, populier, lijsterbes en bramen en varens in de ondergroei. Het andere bostype is meer een elzenbroekbos met zwarte els, gewone es, inlandse eik, ruwe berk, populier, inheemse vogelkers en een ondergroei van bramen en varens.
Territorium en verblijfplaats
De Pallas’ eekhoorn bouwt nesten in boomkronen en boomholten, vergelijkbaar met de rode eekhoorn. Al zijn de bladernesten van Pallas' eekhoorn vaak 2-3 keer zo groot.
Voortplanting
Er zijn jaarlijks 1 tot 3 worpen. In het Nederlandse klimaat worden niet meer dan 2 worpen verwacht. De gemiddelde worpgrootte bedraagt 1,4 en de maximale worpgrootte bedraagt 2 jongen. Het vrouwtje bouwt een nest in een geschikte en relatief beschermde plek en baart daar de jongen. De jongen worden door het vrouwtje grootgebracht.
Van de Pallas’ eekhoorn is bekend dat er in het oorspronkelijke verspreidingsgebied af en toe invasies in plantages voorkomen (notenolieplantages), wat economische schade tot gevolg kan hebben. In Frankrijk en Japan is schade aan bomen in tuinen en aan huizen en telefoonkabels gemeld. In Nederland was er sprake van schade aan bomen (ringen van dikke takken), schade aan dakconstructies en aan plastic leidingen in de tuin. De Pallas’ eekhoorn leeft in dezelfde gebieden als de inheemse rode eekhoorn en concurreert daarmee om voedsel en ruimte.
In Japan is de Pallas’ eekhoorn een invasieve soort die op verschillende eilanden veel overlast veroorzaakt. Ook in Argentinië is de soort wijdverspreid, maar er zijn weinig gegevens over de negatieve effecten bekend door een gebrek aan onderzoek in dit land. In België is de soort enkele jaren geleden ook opgedoken in Dadizele, maar net als in Nederland succesvol bestreden. In Zuid-Frankrijk is geconstateerd dat daar waar de Pallas’ eekhoorn zich een aantal jaren heeft gevestigd, de rode eekhoorn verdwijnt. In Frankrijk worden ongeveer 8 dieren per hectare aangetroffen.
In Japan is onderzoek uitgevoerd naar de aanwezigheid van ectoparasieten bij de Pallas’ eekhoorn. Er werden slechts drie soorten ectoparasieten aangetroffen. Deze kunnen echter wel ziekten overbrengen die voor mensen zeer gevaarlijk kunnen zijn.
Waarnemingen doorgeven
Exotische eekhoorn waargenomen? Geef hem door via dit meldpunt.
De Pallas' eekhoorn kan overal in Nederland worden aangetroffen, omdat zo nu en dan dieren ontsnappen. Van een populatie in Nederland is geen sprake meer.
Waarschijnlijk zijn in 1998 een aantal Pallas’ eekhoorns ontsnapt bij een dierenhandel.
Op dit moment is er geen populatie Pallas’ eekhoorns meer aanwezig in Nederland.
Een aantal mensen in Nederland houdt Pallas’ eekhoorns als huisdier. In Nederland zijn enkele tientallen uitheemse (exotische) eekhoornsoorten verkrijgbaar in de dierenhandel. Overigens komt er medio 2024 een handelsverbod voor de Pallas’ eekhoorn en ook voor de grijze eekhoorn en de Amerikaanse voseekhoorn.
Pallas’ eekhoorns veroorzaken veel schade aan en rondom huizen. Denk hierbij aan schade aan houten dakdelen van huizen, pvc-buizen en – kabels (elektriciteit, afvoer) en bomen. Verder vormt de Pallas’ eekhoorn een risico voor de inheemse rode eekhoorn. De Pallas’ eekhoorn verdringt de rode eekhoorn.
Wereldwijd proberen landen hun unieke natuur (biodiversiteit) te behouden voor onze kinderen en kleinkinderen. Invasieve exoten, zoals de Pallas’ eekhoorn, kunnen eraan bijdragen dat de natuur wereldwijd steeds meer op elkaar gaat lijken. De Pallas’ eekhoorn kan de inheemse rode eekhoorn verdringen uit (delen van) Nederland. Dat willen we voorkomen.
Dit is een soort die hier van oorsprong niet thuishoort en door menselijk handelen in de natuur is terechtgekomen. Invasieve exoten kunnen zich in onze natuur vestigen, verspreiden en schade toebrengen aan de natuur, de economie en/of volksgezondheid. De Pallas’ eekhoorn is een invasieve exoot die schade kan toebrengen aan natuur en economie.
Het is erg waardevol als u let op de aanwezigheid van de Pallas’ eekhoorn en waarnemingen meldt van de Pallas’ eekhoorn via www.telmee.nl of waarneming.nl of door een mail aan info@zoogdiervereniging.nl (liefst met een digitale foto van de eekhoorn). Ook kunt u bellen: 024-7410500.
Rode Lijst NL (2009): niet vermeld
Rode Lijst NL (1994): niet vermeld
Wnb: niet vermeld
Habitatrichtlijn (1992): niet vermeld
Conventie van Bern (1982): niet vermeld
Klasse: Mammalia (Zoogdieren)
Orde: Rodentia (Knaagdieren)
Familie: Sciuridae (Eekhoorns)
Geslacht: Callosciurus
Soort: Callosciurus erythraeus