Pilot zenderonderzoek eikelmuizen Bemelerberg
De eikelmuis staat sterk onder druk in Nederland. De populatie kent een dalende trend sinds ca. 1950. De bekende verspreiding in Nederland beperkte zich tot 2017 tot één populatie in het Savelsbos. Omwille van de beperkte omvang van de populatie, de afnemende trend en het beperkte verspreidingsgebied is de eikelmuis op de Nederlandse Rode Lijst opgenomen in de categorie ‘Ernstig bedreigd’. In 2017 werden 44 eikelmuizen via GaiaZOO uitgezet in natuurgebied Bemelerberg en sindsdien worden jaarlijks dieren bijgeplaatst. Om effectief beschermingsmaatregelen voor de eikelmuis te kunnen nemen, is geadviseerd om in 2020 aanvullend telemetrisch onderzoek te doen. De provincie Limburg en IKL Limburg hebben de Zoogdiervereniging gevraagd, als voorbereiding hierop, in 2019 een pilot zenderonderzoek uit te voeren met vijf gezenderde eikelmuizen. Het doel is het opzetten van een werkende methodiek en het testen van materialen, ten einde inzicht te kunnen krijgen met behulp van zenders in ruimtegebruik en dispersie van de uitgezette dieren (en de aanwezigheid van verblijfplaatsen op de Bemelerberg). De resultaten worden gebruikt om het zenderonderzoek voor 2020 te kunnen voorbereiden. De pilot in 2019 was succesvol. Er is een werkende methode en materialen set gevonden. De gevolgde methode in 2019 kan goed gebruikt worden voor het zenderonderzoek in 2020. De halsbandzenders van Holohil van het type BD-2C hebben goed gefunctioneerd. De antennes van de halsbandzenders waren enigszins aangeknaagd, maar dit was in de praktijk niet problematisch. De eikelmuizen hebben in de eerste maand geen wondjes gekregen van de halsbandzenders en er is geen afwijkend gedrag waargenomen. De zenders konden op de Bemelerberg worden uitgepeild tot 150m, wat ruim voldoende was in dit gebied. Vier van de vijf gezenderde dieren in GaiaZOO zijn uiteindelijk uitgezet. Het gaat om twee mannetjes en twee vrouwtjes (die voor de communicatie Akke, Alex, Bea, Bert zijn genoemd). Een van de zenders was in gevangenschap kapotgebeten. Dit dier is niet uitgezet. Alle vier de gezenderde eikelmuizen zijn van 1 oktober tot 4 december uitgepeild en steeds teruggevonden. De twee dieren van bosje ‘Akker’ bleven de eerste week in (een van) de nestkast(en) zitten waar ze waren uitgezet. Ze verlieten beiden net voor of op 7 oktober het ruilverkavelingsbosje en vonden ieder een (winter)verblijfplaats in de Kiezelkuil: in een holle boom en ondergronds op een afstand van respectievelijk 80m en 150m van de uitzetlocatie. De dieren in bosje ‘Bemelerberg/Winkelberg’ bleven zeer dicht bij de uitzetlocatie (18m en 30m van de uitzetlocatie). Het vrouwtje vond een schuurtje als (winter)verblijfplaats met naastgelegen composthoop, het mannetje verplaatste zich tussen vier nestkasten en koos er één als (winter)verblijfplaats. Eén eikelmuis was op 4 december bereikbaar om de zender te verwijderen. Drie dieren waren buiten bereik, de zenders worden nog uitgepeild tot de batterijen uitvallen. Hierbij moet worden aangetekend dat de temperaturen zacht zijn voor de tijd van het jaar, wat mogelijk gunstig is voor de werking van de zender.
